به نقل از «همشهری آنلاین»

تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران چشم بر عالم گشود | تکمیل بزرگ‌ترین طرح علمی کشور

تاریخ انتشار: ۲۴ مهر ۱۴۰۱ | کد خبر: ۳۶۱۹۷۳۴۷

به گزارش همشهری آنلاین، طرح رصدخانه ملی ایران نخستین طرح کلان علمی کشور در حوزه علوم پایه است که پژوهشگاه دانشهای بنیادی با تکیه بر دانش و فناوری بومی شده و با حمایت وزارت علوم، تحقیقات و فناوری، معاونت علمی و فناوری ریاست جمهوری و سازمان برنامه و بودجه به اجرا در آورده است. این طرح، گام مهمی در توسعه نجوم و کیهان‌شناسی رصدی و ایجاد و توسعه فناوری‌های مرتبط به آن در بخش اپتیک، مکانیک و کنترل محسوب می‌شود.

بیشتر بخوانید: اخباری که در وبسایت منتشر نمی‌شوند!

«اولین نور» آغاز مجموعه‌ای از فعالیت‌هاست که هدف از آنها شناخت رفتار اپتیکی، کنترلی و مکانیکی تلسکوپ و سنجش ویژگی‌های اصلی تلسکوپ نظیر ابعاد لکه نوری در کانون و قابلیت کنترلیِ آن مانند هدف گیری و رهگیری تلسکوپ و همچنین عملکرد اپتیک فعال است. این فرآیند با انجام تنظیمات نهایی تلسکوپ و تجمیع نرم افزارها به بهره‌برداری علمی از تلسکوپ منتهی می‌شود.

داده‌های تصاویر اولین نور نشان می­دهد که تلسکوپ در ابتدای فرآیند، کیفیت تصویر ۰.۸ ثانیه قوسی منطبق بر دید نجومیِ متوسط سایت رصدی گرگش را در کانون اصلی و در گستره میدان دید ۲ دقیقه قوسی فراهم می کند. تصویر سیستم جفت‌کهکشان برخوردی Arp ۲۸۲ در فاصله ۳۲۰ میلیون سال نوری برای ثبت اولین نور جسم فراکهکشانی نشان دهنده قابلیت­های فنی این تلسکوپ در نخستین شب رصد فنی است. تصاویر اولین نور این تلسکوپ انسجام مجموعه‌های اپتیک، مکانیک، سخت افزار و نرم افزار کنترل در یک پیکربندی متشکل از ده‌ها هزار قطعه مکانیکی و الکترونیکی را نشان می‌دهد. در حال حاضر تلسکوپ اجرام آسمانی را با دقت بهتر از یک ثانیه قوسی (در زمان نوردهی۱۰ دقیقه) رهگیری می کند که به مراتب بهتر از میزان تعیین شده در اسناد طراحی است. همچنین سامانه اپتیک فعال بطور مطلوب قابلیت حذف ابیراهی های اپتیکی از طریق تغییر شکل آینه اولیه و جابجایی آینه ثانویه را به نمایش گذاشته‌اند.

طرح رصدخانه ملی ایران از سال ۱۳۸۱ با آغاز مطالعات مکان‌یابی آغاز شد و از سال ۱۳۸۸ در مسیر طراحی قرار گرفت. این طرح با پشت سر گذاشتن موفق طراحی تفصیلی در سال ۱۳۹۶ وارد مرحله ساخت شد و با وجود دشواری‌های اقتصادی، مسیر اجرای آن ادامه یافت و با وجود همه‌گیری ویروس کووید ۱۹ ساخت و نصب محفظه تلسکوپ در سال ۱۳۹۹ و نصب و راه‌اندازی سازه تلسکوپ در خرداد ماه سال ۱۴۰۰ به انجام رسید.

به نقل از سایت رصدخانه ملی ایران، ساخت و راه‌اندازی سامان پیچیده لایه نشانی در سال ۱۴۰۱ به اتمام رسید تا شیشه‌های صیقل داده شده به آینه تبدیل شوند. این سامانه بزرگترین سامانه لایه نشانی در شرایط خلا بالاست. با انتقال و نصب آینه اولیه و ثانویۀ تلسکوپ، مهمترین و حساس‌ترین مرحلۀ اجراییِ این طرح به انجام رسید تا در مهرماه ۱۴۰۱ بر اساس برنامه تعیین شده قبلی نورگیری این تلسکوپ محقق شود.

تصویر اولین نور (مهندسی) تلسکوپ ۳.۴ رصدخانه ملی ایران
سیستم جفت کهکشان برخوردی در فاصله ۳۳۰ سال نوری

تلسکوپِ اصلی رصدخانه ملی ایران، تلسکوپ اپتیکی با قطر آینه اصلی ۳۴۰ سانتی‌متر (وزن ۴۰۰۰ کیلوگرم) و آینه ثانویه ۶۰ سانتی متر از ترکیب اپتیکی کاسگرین و سازه مکانیکی از نوع سمتی-ارتفاعی بهره‌مند است. این ترکیب‌ برای اغلب تلسکوپ­های با ابعاد متوسط تا بسیار بزرگ در سال‌های اخیر بکار گرفته شده است. این تلسکوپ از آخرین فناوری‌ها در کنترل حرکت محورها و همچنین کنترل آینه‌ اولیه و ثانویه استفاده می‌کند. وزن سازه تلسکوپ حدود ۹۰ تن است.

در سال ۱۴۰۱ تکمیل روکش آسفالت جاده اختصاصی رصدخانه ملی ایران به طول ۱۱.۵ کیلومتر و همچنین خط انتقال برق و فیبرنوری به قله ۳۶۰۰ متری گرگش انجام شد.

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی بر ضرورت «اهتمام و حوصله» در برنامه­ریزی و اجرای طرح‌های بزرگ علمیِ مشابهِ رصدخانه ملی ایران تاکید می کند. طرح‌هایی که به دلیل ناشناخته‌های فنی و اجرایی و همچنین به لحاظ وسعت عملیات فنی و مهندسی، به پیگیری طولانی نیاز دارند. چنین طرح‌هایی منشاء تحولات مهم در علم و فناوری و صنایع در کشور هستند.

پژوهشگاه دانش‌های بنیادی از همه دستگاه‎های اجراییِ حامی، سازمان‌ها، شرکت‌های خصوصی و دولتی و همچنین از مدیران و اشخاص حقیقی که در اجرای این طرح مشارکت کردند، قدردانی می‌کند.

تصویر سیستم جفت کهکشان Arp ۲۸۲ (کهکشان بزرگ‌تر با نام NGC ۱۶۹ و همدم آن با نام IC ۱۵۵۹) در صورت فلکی آندرومدا (امراه مسلسله) در فاصله ۳۲۰ میلیون سال یکی از نخستین تصاویر ثبت شده توسط تلسکوپ ۳.۴ متری رصدخانه ملی ایران است. این تصویر یکی از تصاویر ثبت شده در فرآیند سنجش قابلیت‌های فنی تلسکوپ است.

کد خبر 712572 برچسب‌ها نجوم - سیاره - ستاره فضا رصدخانه

منبع: همشهری آنلاین

کلیدواژه: نجوم سیاره ستاره فضا رصدخانه رصدخانه ملی ایران اولین نور

درخواست حذف خبر:

«خبربان» یک خبرخوان هوشمند و خودکار است و این خبر را به‌طور اتوماتیک از وبسایت www.hamshahrionline.ir دریافت کرده‌است، لذا منبع این خبر، وبسایت «همشهری آنلاین» بوده و سایت «خبربان» مسئولیتی در قبال محتوای آن ندارد. چنانچه درخواست حذف این خبر را دارید، کد ۳۶۱۹۷۳۴۷ را به همراه موضوع به شماره ۱۰۰۰۱۵۷۰ پیامک فرمایید. لطفاً در صورتی‌که در مورد این خبر، نظر یا سئوالی دارید، با منبع خبر (اینجا) ارتباط برقرار نمایید.

با استناد به ماده ۷۴ قانون تجارت الکترونیک مصوب ۱۳۸۲/۱۰/۱۷ مجلس شورای اسلامی و با عنایت به اینکه سایت «خبربان» مصداق بستر مبادلات الکترونیکی متنی، صوتی و تصویر است، مسئولیت نقض حقوق تصریح شده مولفان در قانون فوق از قبیل تکثیر، اجرا و توزیع و یا هر گونه محتوی خلاف قوانین کشور ایران بر عهده منبع خبر و کاربران است.

خبر بعدی:

خلبانی، رویای کودکی هرکول طلایی ایران!

به گزارش "ورزش سه"، قهرمان بلامنازع این روزهای کشتی فرنگی جهان که چندی پیش با رای مردم، عنوان مرد سال ورزش کشور را از آن خود کرده بود، اين روزها با جديت تمام خود را براى المپيک ۲۰۲۴ پاریس آماده می کند.

دارنده مدال طلای مسابقات جهانی ۲۰۲۳ در سنگین وزن در گفتگو با "ورزش سه" با معرفى خود گفت: "امین میرزازاده متولد ۱۳۷۶ در شهرستان گتوند از استان خوزستان و خادم ملت ایران در ورزش اول کشور هستم. کشتی را در زادگاهم و از سن ۱۴ سالگی  زیر نظر سینا طالب وند و یوسف محمدی شروع کردم. پس از مدتی که روی تشک قدم گذاشتم و علاقه مند به کشتی شدم ، خانواده و دوستانم مشوق من شدند تا بتوانم مسیر سخت و شیرینی را طی کنم و  امروز به عنوان سربازی برای ورزش کشور در خدمت شما باشم."

او در بخش ديگرى از صحبت هايش مى گويد: "خوزستان مهد کشتی فرنگی است و بچه های استان به خصوص همتباران لر و بختیاری به دلیل داشتن قدرت بدنی ذاتی و فیزیک مناسب می توانند به قهرمانان بزرگی در دنیا تبدیل شوند به شرطی که بستر مناسبی برای شناسایی، معرفی و رشد آن ها فراهم شود. اگر روزی مسئولیتی در کشتی استان یا کشور داشته باشم قطعا در گام اول روی دانش و توان مربیان پایه و مناطق مختلف سرمایه گذاری می کردم البته به گونه ای که دغدغه ای جز آموزش کشتی نداشته باشند."

امين ميرزازاده با اشاره به قهرمانان و استعدادهاى آن منطقه مى گويد: "قبل از من چند چهره نامدار از جمله مرحوم علی یوسفی کیا و غلامرضا صالوند در شهر گتوند برای کشتی این شهر افتخار آفرینی کرده بودند. مردم ایران ورزش و ورزشکاران را دوست دارند اما برخی مسائل  از جمله اخلاق نیکو، متانت، مردم داری و بالابردن پرچم کشور در میدان های بزرگ باعث می شود که تعدادی از قهرمانان ورزشی به محبوبیت عمومی برسند و مردم آن ها را ویژه دوست داشته باشند."

قهرمان سنگين وزن كشتى فرنگى جهان در خصوص انتخابش به عنوان مرد سال ورزش كشور گفت: "عنوان مرد سال ورزش ایران از آن جهت برایم ارزشمند بود که این عنوان را از رای و نظر مردم به دست آوردم. مردمی که ما هر چه داریم و هر آن چه تلاش می کنیم برای خوشحالی دل آن هاست. قبل از هر مسابقه ای به مقام شهدای گمنامی که در فدراسیون کشتی آرمیده اند، ادای احترام می کنم و از آن ها مدد می خواهم ضمن این که ارادت خاصی به شهید زادگاهم گتوند، شهید مدافع حرم محمد تاج بخت دارم و معتقدم که قهرمانان واقعی کشور همین شهدا هستند."

ميرزازاده درباره برنامه هاى آينده اش هم عنوان كرد: "تا لیسانس تربیت بدنی درس خوانده ام و قصد دارم در کنار ورزش آن را ادامه بدهم، هر چند الان به شدت درگیر ورزش قهرمانی هستم و با دعای خیر مردم به خوشرنگ ترین مدال المپیک فکر می کنم اما در پستوی ذهنم و در آینده قصد دارم روی کشتی فرنگی زادگاهم و دیگر نقاط خوزستان سرمایه گذاری کنم."

در پايان از امين ميرزازاده پرسيديم با شنیدن این کلمات، یاد چه می افتد؟

بهمن علادین: اسطوره موسیقی قوم بزرگ لر
قیصر امین پور: استاد تمام
خوزستان: دیار مردمان خونگرم
شاهنامه: روایت پهلوانان ایران زمین
ورزش سه: همراه همیشگی جامعه ورزش
رویای تان در موضوع انشا زمان مدرسه: خلبانی

حرف آخر: ممنون از شما بابت این گفت و گوی صمیمانه و تشکر از خانواده ام، مربیانم، دوستانم، مردم عزیز شهرم، استانم، همتبارانم و ملت بزرگ ایران و هموطنانم در سراسر دنیا که دعایشان و محبت شان تاکنون همراه من بوده و از آن ها می خواهم که باز هم من و دیگر ورزشکاران ملی شان را دعا کنند که در میادین بزرگ پیش رو از جمله المپیک سربلند باشیم و بتوانیم پرچم پرافتخار میهن مان را برافراشته تر نگه داریم.

هوشنگ نوبخت